Pomocne zioła przy depresji. Poradnik

Depresja może dopaść każdego. Nie ma znaczenia wiek, płeć czy rasa, chociaż bardziej zagrożone okazują się kobiety. Obecnie depresję uznaje się już za poważny problem społeczny i jedną z powszechniejszych chorób cywilizacyjnych.
Leczenie depresji nie jest łatwe i obejmuje zarówno farmakoterapię, jak i psychoterapię. Wykorzystuje się również metody naturalne, w tym zmianę diety. Coraz chętniej sięga się też po zioła.
Spis treści
Chandra to nie depresja
Słabszy dzień może zdarzyć się każdemu. Gorsze samopoczucie, jakaś sytuacja stresująca w pracy lub natłok obowiązków – to wszystko może spowodować określoną reakcję organizmu. Pojawia się zatem przygnębienie i negatywne nastawienie do całego otoczenia.
Nic się nie chce robić. Jeżeli taki stan mija po kilku dniach, to mamy do czynienia z przejściową obniżką nastroju. To zupełnie normalny stan i nie trzeba się tym martwić. Lampka ostrzegawcza powinna się zapalić, kiedy przygnębienie utrzymuje się dłużej i jednocześnie występują inne specyficzne objawy. W takim przypadku warto od razu udać się do specjalisty.
Im szybciej zostanie postawiona diagnoza i podjęte odpowiednie leczenie, tym większa szansa na wyzdrowienie.
Depresja trwa przez wiele tygodni, a czasami nawet lat.
Dzieli się ją ze względu na stopień nasilenia.
- Depresja łagodna może mieć charakter subdepresji, kiedy chory uskarża się na bezsenność, nieustanne zmęczenie i pogorszenie apetytu. Z kolei przy depresji maskowanej dominuje tylko jeden z symptomów i brakuje innych objawów psychopatologicznych.
- Depresja o średnim nasileniu wiąże się z utratą motywacji społecznych oraz ogólnym zniechęceniem do życia.
- Depresja o dużym nasileniu to najcięższy rodzaj, który może ograniczać się do objawów lęku, smutku i niepokoju albo pojawiają się objawy psychotyczne, głównie urojenia winy czy zahamowania ruchowe. Czasami występuje podniecenie ruchowe albo tak zwane osłupienie depresyjne.
Zobacz zioła na depresję i nerwicę w sklepie Moja Natura.
Efektywne leczenie depresji
Podstawą leczenia depresji jest oczywiście farmakologia wspierana przez psychoterapię. Jednak syntetyczne leki przeciwdepresyjne mają szereg działań ubocznych, a poza tym stosunkowo łatwo można się od nich uzależnić.
Dlatego naukowcy z całego świata przeprowadzają badania kliniczne, które mają na celu znalezienie naturalnych i skutecznych zarazem środków na depresję. Udokumentowanych propozycji z zakresu fitoterapii jest jeszcze stosunkowo niewiele, ale na pewno warto zwrócić uwagę na niektóre zioła o działaniu antydepresyjnym. Jednocześnie trzeba mieć świadomość, że większość badań wymaga kolejnych prób, aby potwierdzić mechanizm działania ziół.
Pomocne zioła przy depresji – wyjątkowa rola dziurawca
Terapia z zastosowaniem ziół sprawdza się szczególnie w tych najłagodniejszych stanach depresyjnych. W nieco cięższych przypadkach też można zastosować fitoterapię, ale wtedy ma ona charakter działania wspomagającego leczenie.
Wyjątkowymi właściwościami wyróżnia się dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum), a to przede wszystkim z powodu dwóch związków w nim zawartych. Działanie hiperozydu i hiperycyny porównuje się do działania selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), a więc grupy przeciwdepresyjnych leków psychoanaleptycznych hamujących wchłanianie serotoniny przez neurony.
Szczególnie hipercyna jako inhibitor MAO, czyli enzymu rozkładającego część neurotransmiterów ma tutaj wyjątkowe znaczenie. Zahamowanie MAO automatycznie skutkuje zwiększeniem stężenia serotoniny w szczelinie synaptycznej znajdującej się pomiędzy neuronami. Serotonina jest istotnym neuroprzekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym regulującym sen czy apetyt. Zbyt niski jej poziom skutkuje pojawieniem się zaburzeń depresyjnych, zwiększonym poczuciem zmęczenia i agresywnością. Co więcej, może również zwiększać ryzyko popełnienia samobójstwa.
Jednocześnie badania naukowe dowodzą, że hyperforyna daje efekt zwrotnego hamowania kilku kluczowych neuroprzekaźników – nie tylko samej serotoniny, ale również L-glutaminianu, adrenaliny czy kwasu gamma-aminomasłowego. Ten ostatni neuroprzekaźnik hamujący, a więc GABA, pełni ważne funkcje w rozwoju struktur układu nerwowego i przy jego niedoborach pojawia się lęk, bezsenność, poczucie niepokoju prowadzące wręcz do ataków paniki oraz obniżony nastrój.
W badaniach udowodniono przewagę ekstraktu z dziurawca nad placebo oraz skuteczność działania na poziomie imipraminy (trójpierścieniowego leku przeciwdepresyjnego).
Właśnie dlatego podaje się osobom chorym na depresję ekstrakty etanolowe lub olejowe z dziurawca, oczywiście przy zachowaniu ostrożności. Mimo że preparat ziołowy nie daje wielu objawów niepożądanych, to przy wysokich dawkach możliwe jest wystąpienie interakcji z innymi preparatami psychotropowymi, a zwłaszcza diazepamem, klozapiną, klomipraminą, alpazolanem czy sertindolem.
Wtedy należy się liczyć z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, zmęczeniem, uczuciem słabości, zawrotami i bólami głowy, kołataniem serca lub zaburzeniami snu. Dziurawiec standardowo podaje się w tabletkach po 300 mg, trzy razy dziennie. Ekstrakt zawiera najczęściej 0,3% hipercyny. Pierwsze efekty stosowania występują po około dwóch tygodniach.
Nie tylko dziurawiec na depresję
Inne pomocne zioła przy depresji to przede wszystkim szafran (Crocus sativus). Badania kliniczne potwierdziły jego właściwości przeciwdepresyjne. Osoby przyjmujące przez sześć tygodni ekstrakt z szafranu miały zmniejszone nasilenie objawów depresyjnych w stosunku do grupy otrzymującej placebo. Chorym podawano po dwie kapsułki dziennie ekstraktu z szafranu – dawka wynosiła 30 mg. W tym przypadku znaczenie mają dwa składniki występujące w szafranie. Krocyna hamuje wychwyt zwrotny dopaminy i noradrenaliny. Z kolei safranal hamuje wychwyt zwrotny serotoniny.
Obiecująco też prezentują się badania wstępne na zwierzętach z zastosowaniem ekstraktu metanolowego jednej z odmian szarłatu (Amaranthus spinosus). W tym przypadku zauważono działanie podobne do imipraminy oraz escitalopramu.
Brak jeszcze potwierdzenia w badaniach działania przeciwdepresyjnego kolejnych ziół, a zwłaszcza żeń-szenia, ogórecznika lekarskiego, lawendy, glistnika jaskółczego, kozłka lekarskiego czy różeńca górskiego. Ta ostatnie roślina zawiera np. salidrozydy redukujące stres u szczurów, potrzebne są jednak dalsze badania na grupie kontrolnej ludzi.
Bardzo ważne, aby terapii ziołowej nie przeprowadzać na własną rękę. Substancje roślinne nie wywołują tak wielu objawów niepożądanych, jak leki syntetyczne, ale możliwe są szkodliwe interakcje i działanie wielokierunkowe. Dlatego koniecznością się okazuje konsultacja z lekarzem prowadzącym. Odpowiednio dobrane zioła mogą pomóc, szczególnie w lżejszych przypadkach depresji. Jednak preparatów ziołowych nigdy nie wolno przyjmować samodzielnie, bez wiedzy lekarza.